Meer sociale problemen
Brigitte en Lisa werken in de Penitentiaire Inrichting Nieuwersluis, een gevangenis waar vrouwelijke gedetineerden verblijven. “In onze inrichting zien we een ander soort problematiek dan in een mannengevangenis”, begint Brigitte haar verhaal. “Onze patiënten hebben vaker sociale problemen. Denk bijvoorbeeld aan de zorg rondom hun kinderen en de spanningen die zij hierbij voelen.” Lisa beaamt dit. “In al die onzekerheden proberen wij duidelijkheid te bieden door aan te geven wat ze van ons mogen verwachten.” Brigitte: “Dit doen wij zonder vooroordelen. Op deze wijze proberen wij een veilige omgeving te creëren waarin de vrouwen hun verhaal kunnen doen.''
Eigen spreekuren draaien
De justitieel verpleegkundigen in Nieuwersluis draaien verpleegkundige spreekuren waar patiënten zich voor kunnen aanmelden. Tijdens het spreekuur kan een patiënt haar medische klacht bespreken die door de verpleegkundige zoveel mogelijk in kaart gebracht en behandeld wordt. Om met verpleegkundige termen te praten: klinisch redeneren is het belangrijkste deel van het werk. Lisa vergelijkt het met een grote legpuzzel: “Om klachten te kunnen plaatsen, verzamelt de verpleegkundige zoveel mogelijk puzzelstukjes en legt deze op de juiste plaats.Het is de uitdaging om tijdens een consult de juiste vragen te stellen, verbanden te leggen, oorzaken uit te sluiten en tot een verpleegkundige diagnose te komen.” Zo’n verpleegkundige diagnose is een totaalpakket van het consult dat voorgelegd wordt aan de huisarts. “Toegeleiding” wordt dit binnen justitie genoemd. Een woord dat overigens niet in de Dikke Van Dale staat. Lisa licht dit verder toe: “Als we tijdens een consult denken een klacht op te kunnen lossen, dan doen we dat. We leggen dit voor aan de huisarts, want die is eindverantwoordelijk. We gaan beslist niet op de stoel van de huisarts zitten”.
Het is de uitdaging om tijdens een consult de juiste vragen te stellen, verbanden te leggen, oorzaken uit te sluiten en tot een verpleegkundige diagnose te komen.
Eigen aandachtsgebied en ontwikkeling
Naast de verpleegkundige consulten, vinden er medische intakes plaats. Lisa legt uit wat deze intakes inhouden: “Alle dames die vanuit het politiebureau overgebracht worden of uit een andere inrichting komen, krijgen een medische intake. Tijdens deze gesprekken wordt de huidige gezondheidstoestand, en benodigde hulp in kaart gebracht.” Als justitieel verpleegkundige kom je zowel tijdens de consulten als de intakes een diversiteit aan medische klachten tegen, zeggen ze beiden. “Het interessante van ons werk is dat we hierdoor bij verschillende aandachtsgebieden betrokken zijn”, glimlacht Lisa. Ze vertelt dat de verpleegkundigen in Nieuwersluis allen eigen aandachtsgebieden hebben. Zo is de ene collega gespecialiseerd in diabetes en vasculaire ziekten en de ander in de begeleiding van zwangere patiënten. Zelf heeft Lisa nog geen specifiek aandachtsgebied. “Hier heb ik wel ideeën over en het fijne is dat mijn collega’s hiervoor open staan.” Lisa kijkt er ook naar uit om de aangeboden opleiding tot Justitieel Verpleegkundige te volgen die aansluit op het werkveld. Naast deze opleiding worden er jaarlijks trainingen en regiobijeenkomsten georganiseerd waar verpleegkundigen aan kunnen deelnemen.
HOOGste versnelling tijdens crisissituatie
“Soms worstelt een patiënt met een vraag waar tijdens een consult geen tijd meer voor is, of waar anderen haar beter kunnen ondersteunen,” zegt Lisa. “Denk aan de zin van het leven of hoe ze dit anders kunnen invullen. Om de patiënt op verschillende vlakken ondersteuning te bieden wordt er in de inrichting multidisciplinair gewerkt. We werken samen met onder andere de collega’s van de geestelijke verzorging en casemanagers. Zij kunnen de patiënten bij dit soort vragen of zorgen ondersteunen en adviseren.” De nadruk van het werk ligt dus niet alleen op het uitvoeren van verpleegtechnische vaardigheden. “Van ons wordt verwacht dat we inzicht hebben en een juist beoordelingsvermogen,” legt Brigitte uit. Lisa vult aan: “Soms is het lastig om tot de kern van een verhaal te komen, ondanks dat we de juiste vragen stellen, luisteren en verbanden leggen.” Brigitte gaat verder: “Psychische klachten leiden soms tot lichamelijke klachten en vice versa. Denk bijvoorbeeld aan hyperventilatie bij veel stress waarbij een dame écht denkt dat ze een hartaanval heeft en volledig in paniek is. Het is aan ons om –wij zijn als eerste ter plaatse- de symptomen te bekijken, metingen te beoordelen en zo nodig verdere actie te ondernemen. Ook tijdens crisissituaties geldt: de verpleegkundige diagnose wordt besproken met de huisarts. “Alleen staan we dan in de hoogste versnelling en vindt overleg met de arts binnen enkele minuten plaats.”
Veiligheid werk
Het werk binnen de gevangenismuren ervaren de verpleegkundigen als veilig. “Soms tot ongeloof van vrienden en familie,” lacht Lisa. “Tijdens consulten dragen we een alarmpieper en bij calamiteiten worden we begeleid door bewakers.” Brigitte: “Natuurlijk komt het voor dat een gesprek dreigend aanvoelt, het is dan aan ons om de angel eruit te halen. Ik heb mijn alarmpieper nog niet hoeven te gebruiken.”
Veel voldoening
“Het geeft nog steeds veel voldoening dat een huisarts op basis van ons verhaal akkoord gaat met het door ons voorgestelde beleid.” Lisa benadrukt hiermee de verantwoordelijkheid van hun werk. Brigitte knikt: “Onze patiënten hebben ook hun eigen taak hierin. Zij moeten, net als thuis, zelf een afspraak maken of een herhaalrecept aanvragen.” Het doel hiervan is om de overstap van detentie naar huis zo klein mogelijk te maken. Brigitte: “We zien regelmatig dat patiënten, die met medische problemen binnenkomen, in goede gezondheid de inrichting verlaten. We weten dat recidive bij gezonde mensen minder voorkomt en dit is tenslotte waar wij dit werk voor doen.”