Er zit meer achter het werk van Esther & Robert

"Onze behandeling geeft patiënten de kans op een toekomst zonder delicten"

"Elke dag opnieuw kom ik in aanraking met heel bijzondere levensverhalen." Aan het woord is Esther, behandelcoördinator bij de penitentiaire inrichting Zwolle. Samen met haar collega Robert coördineert zij de zorg voor gedetineerden met een psychiatrische aandoening. Robert: "Deze mensen zijn in hun leven vaak buiten de boot gevallen. Hoe mooi is het dan dat wij ze kunnen ondersteunen en een kans bieden op herstel?"

Esther & Robert
Zorg, welzijn & behandeling
Behandelcoördinator
PI Zwolle

Esther & Robert zijn behandelcoördinators bij de penitentiaire inrichting Zwolle

Werken in de ggz is altijd bijzonder. Maar doe je dat bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), dan heb je volgens de beide behandelcoördinatoren aanvullende uitdagingen die je van tevoren niet bedenkt. "De omgeving, de behandeling, alles is anders dan in de reguliere ggz, vertelt Robert. "Kijk alleen al naar de doelgroep. Wat de twaalf patiënten op onze afdeling gemeen hebben, is dat zij een of meerdere psychiatrische stoornissen – soms ook ernstige – hebben. Maar daar houdt de gelijkenis op. We hebben hier alle leeftijden. En de delicten die ze hebben gepleegd, lopen uiteen van diefstal tot poging tot doodslag, en van een zedendelict tot moord."

Contact maken met patiënten

Esther: "Als behandelcoördinator ben je gekoppeld aan een team van klinisch medewerkers om de zorg voor deze patiënten zo optimaal mogelijk te maken. We werken dus nauw samen met onder andere zorg- en behandelinrichtingswerkers, sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen, casemanagers, een psychiater, een basispsycholoog en vaktherapeuten. Dat maakt dit werk heel dynamisch." De dag begint met een wandeling over de afdeling, waar Robert en Esther contact maken met de patiënten, en met de medewerkers bespreken hoe het gaat. "We beginnen altijd op deze manier. Maar dat is dan ook het enige wat elke dag hetzelfde is."

De regie over het zorgproces

Robert: "Hoe de dag verder verloopt? We hebben uiteenlopende afspraken. Met patiënten en hun behandelaren om de zorg af te stemmen. Maar ook met externe partners, zoals reclassering, gemeenten, veiligheidshuizen of forensische vervolgplekken als tbs-klinieken. En er kunnen altijd acute afspraken tussendoor komen, bijvoorbeeld als er een nieuwe patiënt binnenkomt die in een crisissituatie zit. Verder ben ik behalve behandelcoördinator van één afdeling ook regiebehandelaar van meerdere afdelingen. In die rol ben ik verantwoordelijk voor een goed geregisseerd zorgproces binnen de penitentiaire inrichting. Daar komt nogal wat afstemming bij kijken."

Detentie kan een keerpunt zijn in mensenlevens, waarbij behandeling kan bijdragen aan herstel

Nieuwe kansen

"Veel van onze patiënten hebben nooit een kans op herstel gekregen. Detentie kan een keerpunt zijn in mensenlevens, waarbij behandeling kan bijdragen aan herstel", vertelt Esther. "Soms, als het niet anders kan, is dat onder dwang", vult Robert aan. "Een tijdje terug hadden we een patiënt die behandeling en medicatie weigerde. Dat leverde ontzettend veel strijd op. Hij was echt een lastige patiënt. Toen hebben de psychiater en ik doorgepakt. Zo van: ‘Deze man is psychotisch, laten we hem een goede behandeling gunnen en dwangmedicatie toedienen.’ En weet je, een week later kwam hij al naar me toe. ‘Bedankt dat jullie doorgezet hebben. Ik was erg lastig, maar ik ervaar nu dat medicatie helpt.’ Hij is ons wel vier of vijf keer komen bedanken. Sterker nog, de man had doelen opgesteld waaraan hij wilde werken. En heeft kort daarna de afdeling verlaten om naar een tbs-instelling te gaan. Zo zie je maar, op basis van één belangrijke interventie van onze kant ontstaan nieuwe kansen."


Volop mogelijkheden om je te ontwikkelen

Wat werken bij DJI voor beide behandelcoördinatoren nog meer interessant maakt, zijn de secundaire arbeidsvoorwaarden. Esther: "Er zijn volop ontwikkel- en doorgroeimogelijkheden." Al tijdens haar studie hbo verpleegkunde ging Esther bij DJI stage lopen, bij de penitentiaire inrichting (PI) Amsterdam Over-Amstel. "Verpleegkundigen in opleiding denken misschien niet meteen aan een stage binnen een PI. Ik zou tegen hen willen zeggen: grijp deze kans! Voor mij was het mijn eerste kennismaking met een gevangenis en forensisch werk. En ik was zo enthousiast, dat ik enkele jaren na mijn afstuderen hier in Zwolle heb gesolliciteerd. Hier kreeg ik al snel de kans om de opleiding tot verpleegkundig specialist te volgen, waarmee je regiebehandelaar kunt worden."

Nog elke dag uitdagend

Robert werkt al wat langer en heeft uiteenlopende functies gehad. "Ik heb bijvoorbeeld lang in de gehandicaptenzorg gewerkt en met mensen met hersenletsel, tot ik de overstap maakte naar het onderwijs, als docent verpleegkunde. Daarna ben ik in de psychiatrie gaan werken. En toen ik bijna klaar was met de opleiding tot verpleegkundig specialist kwam ik als ambulant medewerker op een forensische poli terecht. Tja, en dat smaakte naar meer; ik wilde het forensische werkveld in. Ik heb toen mijn vinger opgestoken, waarna ik in 2020 hier in Zwolle werd voorgedragen. Ik vind mijn werk nog elke dag uitdagend."

Interesse in een baan als behandelcoördinator?

Kijk jij voorbij wat iemand gedaan heeft?

Er zit meer achter werken bij Dienst Justitiële Inrichtingen. Je leert hier je oordeel thuis te laten. Je kijkt voorbij aan wat iemand gedaan heeft. En je snapt dat iedere dag maatwerk is. Jouw werk bij DJI gaat over veel meer dan de deuren sluiten. Er gaan hier ook deuren open. DJI is niet alleen een plek waar vrijheid ophoudt, maar vooral ook een omgeving waar die vrijheid weer begint. De plek waar we samen werken aan terugkeerkracht. Dat doen we omdat we weten dat iedere gedetineerde straks gewoon weer iemands buur kan zijn. Dat is wat we noemen werken aan veiligheid door mensen vooruit te helpen.

Die uitdaging is niet alleen jouw verantwoordelijkheid, het is je vak. Of je nu als beveiliger werkt, in de IT, op het hoofdkantoor, betrokken bent bij de zorg of in een van de vele andere rollen binnen DJI, in iedere functie, op elk niveau lever je een essentiële bijdrage. Dat is werken bij de Dienst Justitiële Inrichtingen.