Van manager naar arbeidsbegeleider
“De penitentiaire inrichting was een compleet nieuwe omgeving voor mij”, vertelt Marco. “Hiervóór werkte ik twintig jaar lang in de gehandicaptenzorg. Eerst als begeleider, daarna als teamleider en manager. Van kinds af aan ben ik gefascineerd door het gevangeniswezen. Toen ik een carrièreswitch overwoog naar een meer begeleidende rol, besloot ik een dag mee te lopen in de penitentiaire inrichting Leeuwarden. Na een uur wist ik: dit is het. Als arbeidsbegeleider sta je dicht bij gedetineerden en bouw je een goede werkrelatie met ze op.” Hoe Marco zijn overstap ervaarde? “In het begin was het even wennen, want je krijgt soms met uitdagend gedrag te maken. Ik heb een observerende functie en houd goed in de gaten hoe gedetineerden zich voelen. En doordat hier uiteenlopende doelgroepen verblijven, schakel ik continu in mijn manier van begeleiden.”
Een veelzijdige combi-rol
De penitentiaire inrichting Leeuwarden heeft acht werkzalen waar gedetineerden allerlei werkzaamheden verrichten in de productie, assemblage, logistiek of schoonmaak. “Ik startte als arbeidsbegeleider van een vaste werkzaal. Gaandeweg heb ik mijn functie uitgebreid met de rol van productie- en praktijkschoolcoördinator. Soms val ik nog in op een van onze werkzalen, bijvoorbeeld bij ziekte of vakantie van een collega. Dan ondersteun ik een groep van twaalf gedetineerden bij het werk. In mijn nieuwe rol begeleid ik collega-arbeidsbegeleiders en verdeel ik het werk dat binnenkomt over de werkzalen. Daarnaast match ik collega’s met de juiste expertise aan de juiste werkzaal. We hebben natuurlijk wel een fietsenmaker nodig in de fietsenmakerij. Dit alles doe ik om te zorgen dat de productie door kan gaan en dat we onze targets behalen. Het leuke? Elke dag is anders in deze werkomgeving. Dat geldt zeker voor mij in mijn veelzijdige rol.”
Kansen op de arbeidsmarkt
Ook de coördinatie van de praktijkschool is Marco’s verantwoordelijkheid. “Door de nieuwe Wet straffen en beschermen zijn gedetineerden verplicht om aan hun re-integratie te werken. Een stukje opleiding kan daar onderdeel van zijn. Samen met de leidinggevende en collega’s van Arbeid denk ik na over de invulling van een nieuw en passend opleidingsaanbod. Gedetineerden rijden bijvoorbeeld met heftrucks door de gebouwen om te oefenen voor hun logistieke opleiding of volgen een opleiding in houtbewerking of schoonmaak. De uitdaging? De penitentiaire inrichting Leeuwarden is een kleine inrichting, waardoor onze ruimte beperkt is. Wat we wél kunnen, daar richten we ons op. Wil een gedetineerde bijvoorbeeld graag lasser worden, waarvoor wij geen opleiding aanbieden? Dan vragen we een overplaatsing aan naar een penitentiaire inrichting die deze mogelijkheid biedt. Verder kijken we naar het toekomstperspectief, zodat de kans groter is dat gedetineerden na hun detentie een baan vinden.”
Ik heb een observerende functie en houd goed in de gaten hoe gedetineerden zich voelen.
Openheid, transparantie en humor
Elke werkdag start Marco met een kort overleg. “Ik vraag collega’s hoe het gaat en wat ze die dag nodig hebben om hun werk te kunnen doen. Daarna loop ik een rondje door alle werkzalen. Het leuke is dat ik daardoor alle gedetineerden leer kennen. Mijn belangrijkste instrumenten voor een goede werksfeer? Humor en directheid. Er is veel lol onderling, met gedetineerden én collega’s. Natuurlijk zijn er ook weleens minder leuke of dreigende situaties, waarbij je als arbeidsbegeleider weerbaar moet zijn. Daar ben ik gelukkig goed op voorbereid via een interne opleiding. Expertise in het werk op onze werkzalen is niet noodzakelijk. Die had ik ook niet. Het belangrijkste is dat je blij wordt van het contact met mensen en stevig in je schoenen staat.”